REFAKATÇİ

Yoğun Bakım ve Refakat

Yoğun bakım üniteleriyle ilgili bir düzenleme yapan Sağlık Bakanlığı, yapılan incelemeleri ve iletilen sorunları dikkate alarak bu konudaki standartları yeniden belirledi.

Yoğun bakım ünitelerinin refakat dâhil sahip olması gereken nitelikler şöyle belirlendi;

- Yoğun bakım ünitelerindeki her yatak, yoğun bakım yatağı özelliklerini taşıyacak.

- Yoğun bakım üniteleri, hasta, ziyaretçi ve hastane personelinin genel kullanım alanlarıyla doğrudan bağlantılı olamayacak.

- Yoğun bakımlar, kabul edebileceği hastaların klinik durumuna, sağlık personeli, donanım ve mekânsal özelliklerine göre basamaklandırılacak.

- Kardiyovasküler cerrahi yoğun bakım ünitesi, ameliyathane steril alanında olmamak kaydıyla ameliyathaneyle irtibatlı olabilecek.

- Koroner yoğun bakım ve birinci basamak yoğun bakım üniteleri, diğer yoğun bakım ünitelerinden ayrı mekânlar da düzenlenebilecek.

- Yeni doğan yoğun bakım üniteleriyle diğer yoğun bakım ünitelerinin birbiriyle irtibatı bulanamayacak. Fakat bunların ön geçiş alanları ortak olabilecek.

- Hasta alanı dışında ve yoğun bakım ünitesinin bulunduğu katta sürgü ve idrar kapları, temizleme ve muhafaza alanı veya tek kullanımlık malzeme kullanılıyorsa kullanım öncesi muhafaza ve imha alanı ayrılacak.

- Yoğun bakım ünitelerinin hasta alanları içerisinde tuvalet bulunamayacak. Tuvalet kapısı dışında en az bir servis, giriş kapısıyla hasta alanlarından ayrılmış olacak.

- Bağışıklık sistemi baskılanmış hastaların (hematolojik malignansi, transplantasyon hastaları gibi) izlendiği yoğun bakım ünitelerinde ameliyathanelerde olduğu gibi sterilizasyon şartlarını sağlayacak şekilde hepafiltre veya benzeri mikroorganizmaları süzebilen ve tutabilen havalandırma sistemi tercih edilecek. Bu tür hastaların izlenmediği üçüncü basamak yoğun bakımlarda izolasyon odalarının bulunması yeterli olacak.

- Yoğun bakım ünitelerinde zeminle duvar kaplamaları kolay temizlenebilir nitelikte olacak.

- Yoğun bakım ünitelerinde; görevli sağlık personeli tarafından hastaların sürekli gözetim ve izlenmesine uygun nitelikte bir mekân, kolay ulaşılabilir mesafede yerleştirilmiş el yıkama amaçlı lavabo (her dört yatak için en az bir), her yatak için el dezenfektanı, yatak aralarında gerektiğinde kullanılmak üzere uygun biçimde ayırma düzeneği, her yatak için ayrı elektrik ve merkezi tıbbi gaz sistemi bulunacak.

- Yoğun bakımlarda, ''Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği''nde tanımlanan işler özenle yürütülecek. Enfeksiyon kontrol komitesinin aktif çalışması ve bildirimlerin düzenli yapılması sağlanacak.

- Yoğun bakım gerektiren 1 ay-16 yaş arası çocuk hastaların bakımı ve tedavisi tercihen çocuk yoğun bakım ünitelerinde veya genel yoğun bakım ünitelerinin erişkinlerden uygun şekilde ayrılmış bölümlerinde yapılabilecek.

- Dal hastanelerinde ilgili uzmanlık dalının gerektirdiği yoğun bakım üniteleri kurulacak. Diş hastaneleriyle göz, ruh sağlığı, FTR, deri ve zührevi hastalıkları hastanelerinde yoğun bakım ünitesi kurulmayabilecek. Ancak yoğun bakım ihtiyacı gereken durumlarda hastanın nakli süresince yaşam desteği sağlamak için gerekli donanım bulundurulacak.

- İkinci basamak yoğun bakım ünitesi bulunan hastanelerde birinci basamak yoğun bakım hastasının, üçüncü basamak yoğun bakım ünitesi olan hastanelerde ise ikinci ve birinci basamak yoğun bakım hastasının bakımı da yapılabilecek.

- Yatak sayısı 10'a kadar olan yoğun bakımlar tek ünite olarak düzenlenecek. 10'dan fazla olanlarsa her biri 6-10 yataktan oluşan birden fazla üniteye ayrılabilecek.

- Yoğun bakım ünitelerinde yeterli destek alanları düzenlenecek.

- Yoğun bakım hastalarının refakatçileri için uygun bekleme alanları düzenlenecek.

- Yoğun Bakım Sorumlusu (ülkede yoğun bakım uzmanı olmadığından) anesteziyoloji ve reanimasyon, iç hastalıkları, göğüs hastalıkları veya genel cerrahi uzmanlarından birisi olabilecek.

- Yoğun bakım hizmetinde devamlılık esas olduğundan, asıl görevi nedeniyle çok yoğun olan, ilgili dalda aynı işi yapacak başka hekimin olmadığı uzmanlar sorumlu olarak atanamayacak. Zorunluluk halinde sorumluluk dönüşümlü olabilecek.

- Nöbetlerde eğer hastane imkânları uygunsa yoğun bakım sorumlusu olan uzman hekimle aynı uzmanlık alanından, değilse aynı görevi yapabilecek belirtilen diğer uzmanlık dallarından bir doktorun bulunması sağlanabilecek.

- Uzman nöbetinin olmadığı hastanelerde, uzmanların icap nöbeti tutması ve yoğun bakım ünitesinde eğitimli hemşirenin istihdam edilmesi halinde birinci basamak yoğun bakım hizmeti verilebilecek.

- Yoğun bakım ünitesi olan hastanelerde, bu ünitelerde hizmet verecek sorumlu doktorların üçüncü basamak yoğun bakım ünitesi olan bir hastanede temel bilgileri alması (en az üç ay) sağlanacak.

Asgari Standartlar

Yoğun bakım ünitelerinin basamaklarına göre asgari standartlar da belirlendi.

Buna göre, birinci basamak yoğun bakım üniteleri en az iki, ikinci basamak yoğun bakım üniteleri en az dört, üçüncü basamak yoğun bakım üniteleri ise en az altı yataklı olacak.

Bu ünitelerde görevlendirilecek sorumlu hemşirelerin tümünün yoğun bakım eğitim sertifikası olacak veya düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yoğun bakımlarda en az bir yıl çalışmış olmaları gerekecek.

Üçüncü basamak yoğun bakımlarda üç aydan fazla çalışan hemşireler de yoğun bakım hemşiresi olarak görevlendirilebilecek. Bunlar gerekirse başhekimler tarafından eğitime gönderilebilecek.

Bu şartları taşımayan hemşirelerin eğitimleri bir yıl içinde tamamlanacak.