REFAKATÇİ

Devlet Personel Başkanlığı

Sayı: B. 02. 1. DPB. 0.12. 01/1617 - 16/ 3 /2010 
İlgi:  18/01/2010 tarihli ve B. 05. 1. EGM. 0. 71. 03. 03-18819 sayılı yazı

5510 sayılı Kanunun geçici 12. maddesine istinaden kamu görevlileri ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine ilişkin iş ve işlemlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmesi sebebiyle; memuriyet mahalli içinde ve memuriyet mahalli dışında memurun aile fertlerinin refakatli tedavi görmesinin doktor raporu ile belgelendirilmesi durumlarında memurun refakatli olarak görevli sayılıp sayılmayacağı hususlarında Başkanlığımız görüşünü talep ettiniz ilgide kayıtlı yazı incelenmiştir.

Bilindiği üzere 31/5/2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 12. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevleri, yürürlükten kaldırılan kanunlardaki hak ve yükümlülükler çerçevesinde ilgili kayıt ve işlemler Kurum tarafından devralınan tarihe kadar devam eder.

Devir süreci üç yıl içinde tamamlanır.” hükmüne istinaden 18/12/2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Personelinin Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Alınması Hakkında Tebliğ ile 15/01/2010 tarihi itibariyle kamu personeli ve bakmakla yükümlü aile fertlerinin sağlık hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına devredilmiştir.

31/12/2009 tarih ve 27449 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Personelinin  Sağlık Hizmetlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Devrine İlişkin Tebliğde ise  kamu personelinin sağlık hizmetlerine ilişkin  olarak,  5510 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Anılan Tebliğde, yol masrafı, gündelik,  refakatçi giderlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacağından bahisle bu konularda, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 23/10/2008 tarihli ve 27033 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğinin  uygulanma imkanı bulunmadığı  ifade edilmiştir.

5510 sayılı Kanunun Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri başlıklı 65 inci maddesinde “ Hekimin veya diş hekiminin muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş yol gideri ve gündelikleri; yatarak tedavilerde ise gidiş ve dönüş tarihleri için gündelikleri ile yol gideri Kurumca karşılanır.

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yatarak tedavileri sırasında, hekimin veya diş hekiminin tıbben göreceği lüzum üzerine yanında kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kişi ile sınırlı olmak üzere Kurumca karşılanır.

Yurt içinde veya yurt dışına yapılan sevkler nedeniyle ödenecek gündelik, yol, yatak ve yemek giderlerinin tutarı 72. maddede belirtilen Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenir.

Sürekli iş göremezlik veya malûllük durumlarının tespiti, kontrolü veya periyodik sağlık muayenesi amacıyla yapılan sağlık hizmeti giderleri ile yol ve gündelik giderleri de bu madde hükümlerine göre ödenir.  Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir. 

Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderlerine ilişkin olarak 28/08/2008 tarih ve 26981 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Yönetmeliğinin 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında “Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yatarak tedavileri sırasında hekimin veya diş hekiminin tıbben göreceği lüzum üzerine yanında kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kişi ile sınırlı olmak üzere Kurumca karşılanır.

18 yaşını doldurmamış çocuklar için refakatçi kalınmasının tıbben lüzum görülmesi şartı aranmaz.” hükmü, 3 üncü fıkrasının (b) bendinde “Yatarak tedavilerde, kendisinin ve bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş tarihleri için yol gideri ve gündelikleri ile yatarak tedavi gördüğü tarihlerde refakatçisinin yatak ve yemek giderinin Kurumca ödenir” hükümleri yer almaktadır.

Ayrıca, anılan Yönetmeliğin 32 ve 48 inci maddelerinde de  yol gideri, gündelik ve refakatçi giderlerine; 44 üncü maddesinde ise yurtdışında geçici veya sürekli görevle gönderilme halinde sağlanacak sağlık hizmetlerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Sağlık hizmetlerine ilişkin ayrıntılı konuların yer aldığı Sağlık Uygulama Tebliğinde de benzer şekilde yol gideri, gündelik, ve refakatçi giderlerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Görüleceği üzere, ilgili mevzuatta yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri ayrıntılı olarak düzenlenmesine rağmen refakatçi olan personelin bu süreçte konumuna, ilişkin düzenlemelere yer verilmemiştir.

Ayrıca, 5510 sayılı Kanunun 106. maddesiyle 657 sayılı Kanunun 107, 209 ve ek 2. maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.  657 sayılı Kanunun  209 uncu maddesinin yürürlükten kalkmasıyla bu maddeye dayalı olarak çıkarılan,  Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğinin tedaviye ilişkin hükümlerinin uygulama olanağı ortadan kalkmıştır.

Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin ilk fıkrasında, “Devlet memurunun bakmaya mecbur olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulmuş olması hallerinde, bu hallerin raporla belgelendirilmesi şartıyla Devlet memurlarına, istekleri üzerine en çok altı aya kadar aylıksız izin verilebilir. Aynı şartlarla bu süre bir katına kadar uzatılabilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu çerçevede; refakatli tedavi görmeleri doktor raporu ile belgelendirilen anne, baba, eşi ve çocukları için refakatçi olan memura 657 sayılı Kanunun 108. maddesine binaen aylıksız izin, 102. maddeye istinaden yıllık izin ve 104. maddesi uyarınca da mazeret izni verilebileceği mütalaa edilmektedir.